kraj: Niemcy
rok produkcji: 2003
czas trwania: 52 min
język:: polski lektor

Marzenie o demokratycznym socjalizmie w Chile skończyło się 11 września 1973 roku wraz ze śmiercią Salvadora Allende. Prezydent rządził krajem pomimo zwątpienia w siebie samego i krytyki, a nawet zapowiedział publicznie swoje samobójstwo.

„Był romantykiem skazanym na śmierć” – to słowa radzieckiego generała Leonowa o socjalistycznym prezydencie Chile, wybranym w wolnych wyborach. Twórcy dokumentu i Leonow odkrywają jedną z ostatnich tajemnic zza kulis Zimnej Wojny: ZSRR pozwolił na upadek Salvadora Allende’a, ponieważ władza nie wierzyła w jego pokojową rewolucję. Sekretne porozumienie z Breżniewem dotyczące transportu broni miało zapewnić Allende’owi lojalność niezadowolonej armii wiernej generałowi Augusto Pinochetowi. Lecz gdy sowieckie statki, załadowane bronią płynęły do Chile w sierpniu 1973 roku, Breżniew nagle wydał rozkaz zatrzymania transportu i tym samym podarował prezent przeciwnikom Allende’a. Krótko mówiąc, Augusto Pinochet zdradził. Dopiero dwa dni przed planowanym dniem przeprowadzenia zamachu stanu zmienił strony. Jego twierdzenie, że planował i przeprowadził operację zamachu stanu używając swoich wpływów jest całkowicie zmyślone.

„Kto zabił Salvadora Allende” to trzymający w napięciu i głęboko dotykający film dokumentalny, który przedstawia prawdę o życiu i śmierci Salvadora Allende. Historycy utrzymywali, że był sam w momencie zgonu. Jednak 30 lat później badania odkryły prawdę: dwunastu najbardziej zaufanych pomocników było z nim, gdy zastrzelił się. Kilka osób, które ocalały m.in. ochroniarz Pablo Zepeda, przerywa ciszę i opisuje ostatnie minuty życia Allende’a. Jego córka Isabel także była wśród tych, którzy stali przy boku jej ojca w pałacu prezydenckim do końca jego życia.

Film zawiera również rozdział opisujący stosunki Allende’a z Kubą. W grudniu 1971 roku zaprosił on Fidela Castro na tygodniową oficjalną wizytę. Castro został cały miesiąc, przemierzając kraj ze swoimi rewolucyjnymi przemówieniami oraz podważając wiarę nieokreślonej klasy średniej oraz członków i zwolenników Partii Chrześcijańsko – Demokratycznej w ówczesnego prezydenta Chile. Gdy Allende został atakowany 11 września 1973 roku, Fidel Castro zaoferował mu pomoc, lecz ten nie przyjął wsparcia Kuby.