kraj: Iran
gatunek: dramat obyczajowy
rok produkcji: 1995
reżyseria: Jafar Panahi
obsada: Aida Mohammadkhani, Mohsen Kafili, Fereshteh Sadr Orfani
czas trwania: 81 minuty
język: polski lektor

W latach 90. kinematografia irańska zaczęła robić furorę na międzynarodowych festiwalach. Proste, szlachetne w formie, niosące głębokie humanistyczne przesłanie filmy z tego kraju zachwycały publiczność i krytyków tym rodzajem wrażliwego realizmu, z którego słynęło w latach 40. i 50. kino włoskie. Doskonałym przykładem irańskiego „neorealizmu” jest „Biały balonik”, debiutancki obraz Jafara Panahi.

Irańscy filmowcy znani są ze swych umiejętności pracy z dziećmi, które bardzo często są głównymi bohaterami ich filmów. Podobnie jest w „Białym baloniku”. Fabuła jest nieskomplikowana; liczy się nie tyle sama historia, co sposób w jaki zostaje opowiedziana i zawarte w niej emocje.

Panahi przedstawia perypetie siedmioletniej Razieh, dziewczynki z ubogiej rodziny z Teheranu. Akcja toczy się w czasie rzeczywistym, a wydarzenia pokazane są z punktu widzenia dziecka. Razieh marzy o złotej rybce; w Nowy Rok dziewczynce udaje się wreszcie wyprosić pieniądze potrzebne na zakup zwierzątka. Razieh wybiera się targ, po drodze gubi jednak z takim trudem zdobyty banknot. Mała bohaterka nie zamierza się jednak poddać i próbuje odzyskać zgubę.

JAFAR PANAHI zrealizował swój film pod opieką wielkiego irańskiego mistrza, Abbasa Kiarostamiego, który napisał także scenariusz „Białego balonika”. Film został nagrodzony Złotą Kamerą w Cannes, zdobył też nagrody na festiwalach w Sao Paolo i Tokio. Amerykańska Akademia Filmowa zamierzała nominować obraz Panahiego do Oscara, na przeszkodzie stanęła jednak polityka. W połowie lat 90. stosunki amerykańsko-irańskie były bardzo napięte i Teheran demonstracyjnie wycofał „Biały balonik” z walki o oscarową nominację. Jafar Panahi otrzymał zakaz opuszczania Iranu i nie mógł promować filmu za granicą. Mimo to „Biały balonik” stał się pierwszą produkcją irańską, która została wprowadzona do dystrybucji w USA, zwracając uwagę amerykańskiej publiczności na nowe, interesujące kino powstające w tym kraju.