kraj: Niemcy/ Austria/ Francja
rok produkcji: 2009
reżyseria: Shirin Neshat, Shoja Azari
czas trwania: 95 minuty
język: polski lektor

Lato 1953 roku w Iranie tuż przed zamachem stanu. Amerykanie i Brytyjczycy chcą obalić rząd nowo wybranego premiera Mohammeda Mosadegha i na jego miejsce ustanowić rządy szacha Rezy Pahlaviego. W obliczu politycznego chaosu i ulicznych zamieszek cztery różne kobiety próbują odnaleźć własne miejsce na ziemi i odkryć głębszy sens ich życia. Dzieli ich wiele – społeczne pochodzenie, doświadczenie i życiowa pasja. Łączy natomiast jedno – silna wrażliwość i poczucie kobiecości, a także niezaspokojona potrzeba męskiej miłości.

Ze względu na liczne kontrowersje, jakie wzbudzają w Iranie Shahrnoush Parsipour oraz Shirin Neshat powstanie tego filmu nie było możliwe w ich ojczyźnie. Zdjęcia kręcono więc w Casablance, gdzie znaleziono nie tylko przypominające Teheran miejskie pejzaże, ale również dziewicze i niczym nieskażone obrazy wspaniałej natury.

„Kobiety bez mężczyzn” to debiut fabularny Shirin Neshat, nakręcony na podstawie zakazanej w Iranie powieści Shahrnoush Parsipour pod tym samym tytułem. Film porusza problem różnych odcieni kobiecości Iranek, widziany jednak nie z perspektywy lokalnej, a zewnętrznej – oczami mieszkającej od lat za granicą irańskiej feminizującej multimedialnej artystki. Odcina się ona od przesadnego krytycyzmu, zachowuje obiektywizm ocen, a nawet wyraża artystyczny zachwyt elementami irańskiej architektury i kultury, a także urokliwym pięknem kobiecego stroju.

Film urzeka kontrastową, zimną, ale soczystą kolorystyką i kompozycją obrazu: stonowaną, artystowską, utrzymaną w bieli i czerni, przypominającą klimatem słynne fotografie Shirin Neshat z cyklu „Kobiety Allaha”. Nastrojowa muzyka, skomponowana przez japońskiego muzyka Ryuichi Sakamoto dodatkowo pomaga w stworzeniu na ekranie chłodnej atmosfery świata, który daleki jest od ideału pełnej i niczym nieskrępowanej kobiecości, a w dodatku nie sprzyja jego istnieniu i ewentualnemu rozwojowi.